PvdA fractievoorzitter Beate Janssen van Raaij spreekt Algemene Beschouwingen 2020 uit:
Op 20 augustus was het 20 jaar geleden dat Hildo Krop overleed.
Dat weet ik van een reportage van Omroep Pim, over de Monnickendammer filmmaker Joost Schrickx. Die maakte een documentaire over hem, de beeldhouwer Hildo Krop.
Geboren aan het eind van de negentiende eeuw, werkzaam in de eerste helft van de20ste eeuw.
De gruwelijke eerste helft van de twintigste eeuw. Als we het nu hebben over een crisis- corona-,en polarisatie – Trump en Thierry, dan vallen die toch in het niet bij twee wereldoorlogen en de crisis van de dertiger jaren van de vorige eeuw.
Maar het was ook de tijd van grote, internationale ideeën. En het mooie is: die oorlogen zijn weg, de uitwerking van die ideeën staatstaan nog als huizen. Letterlijk.
Ik zoom graag even in op die optimistische, idealistische, productieve kant van dat tijdperk . De tijd van de stadsuitbreidingen in Amsterdam Zuid en Amsterdam Noord. Later: Amsterdam West. De tijd van grote, sociale ideeën . Bijvoorbeeld het fantastische idee dat iedereen niet alleen een dak boven zijn hoofd moet hebben, maar dat je, ook als je niet veel geld hebt, ook goed moet wonen, in architectuur waar je gelukkig van wordt en waar kunst als vast bestanddeel wordt gezien om daaraan bij te dragen. Om er niet alleen materieel beter van te worden, maar ook geestelijk.
De tijd van wethouder Wibaut, van de architecten Kramer en Berlage, en dus ook de tijd van Hildo Krop. Hij werd stadsbeeldhouwer van Amsterdam, om al die mooie nieuwe bruggen en gebouwen te verfraaien. Stadsbeeldhouwer! Kom daar nu nog maar eens om. Ga vooral de documentaire zien en ga op zoek naar Krop en de wijken van Berlage en Kramer. Dan ziet u met eigen ogen wat ik hier probeer te zeggen.
Ze staan er allemaal nog alsof het ze er nooit niet zijn geweest, volkomen vanzelfsprekend. Ze worden met plezier bewoond, zijn leefbaar vanwege de goed doordachte architectuur en speelse, serieuze, soms grappige beelden. Die een wezenlijk onderdeel vormen van de bruggen en gebouwen. Niet als monument voor architect en kunstenaar, niet als trots eerbetoon aan een of andere koning of andere machtshebber. Maar als een duurzaam cadeau van bestuurders, architecten en kunstenaars aan de stad en diens bewoners. Ook aan de toekomstige bewoners.
Op het eveneens door Hildo Krop gemaakte monument op de afsluitdijk (over visie gesproken!) staat: “ een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst.” En dat was precies het idee.
Maar ja. Terugkijken en in de geschiedenis mooie coherente lijnen van vooruitgang ontdekken is makkelijk. Wij moeten in het hier en nu duurzame plannen maken voor de toekomst. Maar die toekomst, die kennen we niet. We tasten in het duister. kennen het verleden, en we kennen het nu.
En ja, dat nu.
Even naar mijn eigen omgeving, naar mijn eigen keukentafel waar ik vorige mijn jongste zoon na zes weken weer zag.
Hij had een forse corona dip en de behoefte even goed af te reageren op zijn moeder. Hij had 6 weken lockdown gezeten omdat de een na de andere huisgenoot positief testte, terwijl ze niet eens ziek waren. Hij was er helemaal klaar mee.
“Ik kan niets, loop studieachterstand op omdat ik mijn practicum niet mag volgen en ik doe dat om een groep oude mensen te beschermen die alles voor ons verpest heeft. Ik kom straks op de markt met een studieschuld van 30.000 euro, in een wereld waarin ik geen huis kan vinden en geen werk, die bovendien volkomen verpunkt is qua milieu. En dan krijg en wij ook nog de schuld van de besmettingen. Ik doe het hoor, maar dank jullie wel allemaal.”
Tja, daar moet je iets mee, als moeder. Zeker als die moeder ook nog in de politiek zit.
Dit zijn precies dezelfde uitdagingen als waar overheden 100 jaar geleden voor stonden.: Zorg voor werk. Een woning. Een mooie, leefbare omgeving. Voor onze jeugd, voor AL onze jeugd. En daar is nu de dringende zorg voor onze aarde bij gekomen.
Dat vergt heel wat meer dan kinderachtig gesteggel over mondkapjes. Daar is groot, optimistisch denken voor nodig. Idealistisch en met en hart voor mensen. We kunnen nu helemaal geen behoudzucht gebruiken, we hebben sterke, progressieve politiek nodig. Heel hard nodig, juist nu.
Is het het afgelopen jaar op onze eigen vierkante kilometers gelukt al vast een beetje te bouwen aan onze gedroomde toekomst?
Wij zeggen ja. Ondanks onze onderlinge verschillen en ondanks de ene financiële tegenslag na de andere is er behoorlijk wat gelukt.
Ik neem u mee naar onze gedroomde toekomst, naar november 2120. En wat zien we dan?
In de kern Monnickendam van de gemeente Groot Waterland ligt het Galgenriet. De veelzijdige mix van bewoners geeft aan dat het daar heerlijk toeven is. In prachtige, vroeg 21ste-eeuwse architectuur, die in goed overleg met de bevolking is verrezen. Toen nog heel bijzonder omdat de afstand tussen overheid en bevolking heel groot leek, waar we nu hartelijk om lachen. Beeldbepalend is “ De Kaars “. U mag zelf invullen wat dat is en hoe dat eruit ziet. En naar welke Kaars die vernoemd is. Heftige regenbuien worden goed afgevoerd en komen terecht in de schone, visrijke Gouwzee.
Stichting Philadelphia en de bewoners van de Boeglijn beheren het groen en het appeltaartencafe. Appeltaart is cultureel erfgoed en dat iedereen zijn steentje kan bijdragen aan de samenleving is volstrekt vanzelfsprekend.
De raad vergadert inmiddels al 12 jaar (sommige dingen veranderen natuurlijk nooit!) over de noodzakelijke renovatiewerkzaamheden van de inmiddels 100 jaar oude sporthal aan het Yvonne Grasveld. Maar hoewel inmiddels wat aftands, hij functioneert nog steeds vanwege de duurzame bouwstijl.
In de kern Broek in Waterland staat nog steeds het dan 200 jaar oude Wethouder van Nieuwerkerk Plantsoen. Niemand weet wie hij was, maar in het goed verzorgde monument is het extreem leuk wonen voor erg weinig geld, voor mensen die weer even terug moesten vallen op hun basisinkomen.
In Ilpendam vaart nog steeds de Pont, in Marken wonen steeds weer nieuwe jongeren naast het voetbalveld, en alle bewoners van groot Waterland kunnen genieten van het prachtige Veenweidegebied tussen de kernen, beheerd door agrariërs die geheel circulair te werk gaan terwijl windturbines hun stroom opwekken.
Idealistisch? Ja hoor. Haalbaar? Absoluut. Kijk maar om u heen. Het is al te zien. De toekomst is al lang begonnen.
Fractievoorzitter Beate Janssen van Raaij
